Znane osoby


Na przestrzeni wieków w miejscowościach dawnego księstwa świdnicko-jaworskiego często przebywały znane osobistości, które bywały tu przejazdem, w celach rekreacyjnych lub ze względów politycznych. Wśród tych osób nie zabrakło władców Czech i Prus, polityków i dowódców, czyli osób, które tworzyły historię. Bywali tutaj również znani podróżnicy, cenieni artyści oraz przyszli święci.

 

Adolf Hitler (1889-1945) – kanclerz Niemiec od 1933 r., führer i kanclerz Rzeszy od 1934 r., przywódca NSDAP, ideolog niemieckiej odmiany faszyzmu, odpowiedzialny za zbrodnie przeciw ludzkości. Dnia 13 XII 1929 r. przyjechał z Berlina do Świdnicy i zeznawał jako świadek w sądzie w związku z rozbiciem przez nazistów zebrania członków partii SPD w restauracji Volksgarten (przy ul. Jagiellońskiej). Przed sądem mówił o politycznych celach swojej partii, o dążeniu do władzy za pomocą legalnego zwycięstwa w wyborach. Twierdził, że nie założył organizacji antypaństwowej, a terror stosowały partie marksistowskie. Państwo obwiniał o to, że nie chroniło praw przysługujących obywatelom. Tym to sposobem Hitler usiłował usprawiedliwić istnienie własnej organizacji obronnej, jaką były oddziały szturmowe (SA). Na krótko zatrzymał się w świdnickim hotelu Pod Lwem przy ul. Zamkowej. Towarzyszył mu wówczas najwyższy przywódca SA von Pfeffer. 12 VI 1930 r. Hitler i von Pfeffer ponownie zjawili się w Świdnicy. Tym razem Hitler przybył w nocy samochodem z Legnicy i zatrzymał się w Rynku, w hotelu Pod Złotą Koroną. Znów zeznał przed sądem, że walczy o dojście do władzy przy pomocy środków zgodnych z prawem i zabrania SA posiadania broni palnej. Po złożeniu zeznań przywódca nazistów udał się do hotelu Cesarski Dwór (ówczesny teren wsi Słotwina, gdzie dziś u wylotu ul. Sikorskiego rozpoczyna się Osiedle Młodych) na zebranie ze swoimi zwolennikami. Po południu udał się w drogę powrotną. Podczas wyborów 6 XI 1932 r. w Świdnicy blisko 35% głosów oddano na partię nazistowską. Po dojściu Hitlera do władzy już w lecie 1933 r. świdnicki magistrat nadał Hitlerowi honorowe obywatelstwo, a plac Wilhelma (obecnie pl. Grunwaldzki) przemianowano na plac Adolfa Hitlera za co kanclerz podziękował pismem z 20 VIII 1933 r.

Adolph Menzel (1815-1905) – malarz i grafik niemiecki, który w 1843 r. przebywał w Jaworze. Głównym tematem jego dzieł są czasy Fryderyka Wielkiego, m. in. wydał w litografii Umundurowanie armii Fryderyka Wielkiego. Jego najbardziej znanym obrazem jest Walcowanie żelaza, który przedstawia robotników w hucie w Königshütte (Królewska Huta, obecnie Chorzów). Dzieło to stanowiło rewolucje w malarstwie, ponieważ pierwszy raz namalowano świat pracy.

Albrecht Wallenstein (1583-1634) – czeskiego pochodzenia wódz i polityk z okresu wojny trzydziestoletniej (1618-1648), w której dowodził wojskiem austriackim. Na czele 30 000 żołnierzy przybył 23 sierpnia 1626 r. przez Żagań, Bolesławiec, Złotoryję i Jawor do Świdnicy. Nie przyjął od radnych miejskich kluczy do Świdnicy, lecz tylko nawoływał ich, aby miasto zachowało wierność cesarzowi. Około godziny 5 wkroczył do miasta przez bramę Dolną i udał się do swej kwatery w kamienicy Pod Złotym Chłopkiem (Rynek 8). Jego armię rozkwaterowano po sąsiednich wioskach. Wartownikowi na wieży ratuszowej zabroniono odtrąbiania poszczególnych godzin, a zegary na wieży nie mogły wybijać godzin i w ogóle nakazano głęboką ciszę na Rynku, aby nie zakłócać spokoju wielkiemu dowódcy. 24 sierpnia rada miejska wydała ucztę dla Wallensteina i jego oficerów. Następnego dnia o godzinie 8 rano generał wyjechał z miasta drogą przez Strzelin i Nysę w kierunku Ołomuńca. Dwudniowy pobyt Wallensteina i jego wojska kosztował Świdnicę 7 241 florenów. Od 9 do 12 sierpnia 1627 r. w Świdnicy i okolicach ponownie na czele 15 000 żołnierzy kwaterował Wallenstein. Od 4 lipca 1633 r. Wallenstein oblegał Świdnicę, którą zajął 20 sierpnia.

Aleksander I (1777-1825) – od 1801 r. car Rosji z dynastii Romanowów. W czasie wojen napoleońskich stacjonował wraz z wojskiem na Śląsku. Dnia 27 V 1813 r. przybył do Strzegomia. Od 1 do 6 VI 1813 r. w Grodziszczu k. Świdnicy znajdowała się kwatera główna władcy Rosji i króla Prus Fryderyka Wilhelma III. Car Aleksander I rezydował w pałacu w Grodziszczu, a w pobliskim Boleścinie armia sojusznicza założyła obóz. Również w pobliżu Kamiennej Góry miała miejsce koncentracja wojsk prusko-rosyjskich. Wówczas to car Rosji i król Prus byli gośćmi kamiennogórskiego zamku Grodztwo i 10 VIII 1813 r. odebrali paradę wojsk na polach w okolicy Antonówki.

August Fryderyk von Bismarck (1695-1742) – pułkownik i pradziadek kanclerza Niemiec Ottona von Bismarcka. Ranny podczas walk w Czechach, a następnie dobity przez austriackich huzarów został pochowany 23 V 1742 r. na cmentarzu przy Kościele Pokoju w Świdnicy. Po pewnym czasie jego zwłoki ekshumowano i wywieziono ze Świdnicy.

Edyta Stein (1891-1942) – święta siostra Teresa Benedykta od Krzyża, patronka Europy, karmelitanka niemiecka narodowości żydowskiej. Studiowała filozofię, zdobyła stopień naukowy doktora i pracowała naukowo jako asystentka znakomitego filozofa niemieckiego Edmunda Husserla. Wbrew woli rodziny w 1922 r. przyjęła chrzest w Kościele katolickim i w 1933 r. wstąpiła do zakonu w Kolonii. Zginęła w komorze gazowej w Oświęcimiu. Została beatyfikowana w 1987 r., a kanonizowana w 1998 r. Dnia 16 I 1919 r. wygłosiła wykład w Świdnicy w Sali Herberge zur Heimat, obecnie budynek przy ul. S. Żeromskiego 14.

Elżbieta Ludwika Wittelsbach (1801-1873) – księżniczka bawarska i królowa Prus, żona Fryderyka Wilhelma IV. Dnia 14 IX 1841 r. przybyła do Świdnicy. Ponowny pobyt miał miejsce 19 IX 1846 r., podczas, którego królowa zwiedziła klasztor i szkołę urszulanek.

Ferdinand Schörner – feldmarszałek, w czasie II wojny światowej dowódca niemieckiej Armii Środek. Na początku 1945 r. w pałacu w Makowicach k. Świdnicy mieściła się jego kwatera główna.

Fryderyk Wilhelm Hohenzollern (1882-1951) – następca tronu pruskiego przybył do Jawora 31 X 1906 r. na obchody jubileuszu 250-lecia Kościoła Pokoju.

Fryderyk II Wielki (1712-1786) – od 1740 r. król Prus, w czasie wojen śląskich (1740-1763) wielokrotnie przebywał na terenie księstwa świdnicko-jaworskiego, a od 11 VI 1742 r. (pokój wrocławski) już jako oficjalny władca tych ziem. Kilka razy zatrzymał się w Świdnicy. Po raz pierwszy przybył do miasta 26 I 1741 r., powtórny pobyt 23-25 II 1741 r. Król kwaterował w kamienicy Hochbergów (Rynek 25). Dnia 29 IX 1742 r. odnotowano trzeci pobyt władcy w Świdnicy. Władze miasta urządziły na jego cześć wielką fetę połączoną z iluminacją miasta.
20 VIII 1761 r. armia pruska pod dowództwem króla Fryderyka II przybyła pod wieś Bolesławice w pobliżu Świdnicy i założyła umocniony obóz. W 1843 r. osadzie położonej na ziemiach, gdzie stacjonował Fryderyk II ze swoją armią nadano nazwę Königszelt, co oznacza ‘namiot królewski’, dziś jest to Jaworzyna Śląska.

Fryderyk Wilhelm II (1744-1797) – król pruski od 1786 r. Dnia 6 X 1786 r. przebywał w Świdnicy.

Fryderyk Wilhelm III (1770-1840) – król pruski od 1797 r. W czasie wojen napoleońskich rezydował na ewangelickiej plebanii w Grodziszczu, gdzie była kwatera główna armii pruskiej i rosyjskiej. W Milikowicach k. Świdnicy znajdowała się letnia rezydencja władcy. Był to neogotycki pałacyk z XVIII w., po którym do dziś pozostały tylko ruiny.

Fryderyk Wilhelm IV (1795-1861) – król Prus od 1840 r. Dnia 15 IX 1841 r. przybył do Świdnicy. Ponownie odwiedził Świdnicę 19 IX 1846 r. i zamieszkał w hotelu Pod Złotą Koroną (Rynek 7).

Gebhard Leberecht von Blücher (1742-1819) – jeden z najważniejszych pruskich dowódców okresu wojen napoleońskich. Pomimo podeszłego wieku brał czynny udział w walkach. W historii zasłynął jako jeden z pogromców Napoleona pod Waterloo. Dnia 16 VIII 1813 r. przybył do Strzegomia. Z Jawora wyruszył na bitwę nad Kaczawą, zwaną również bitwą pod Legnicą, która miała miejsce 26 VIII 1813 r. Walka toczyła się pomiędzy armią francuską dowodzoną przez marszałka Macdonalda a armią prusko - rosyjską dowodzoną przez feldmarszałka Blüchera. Zwycięstwo nad Kaczawą przyniosło Blücherowi tytuł Księcia Wahlstatt (Wahlstatt to niemiecka nazwa miejscowości Legnickie Pole). W 1818 r. nocował w Świdnicy w hotelu Pod Złotą Koroną (Rynek 7).

Hans Frank (1900-1946) – prawnik, funkcjonariusz nazistowski, od 1939 r. generalny gubernator okupowanych ziem polskich, zbrodniarz wojenny. Jako adwokat z Monachium bronił świdnickich nazistów oskarżonych o rozbicie w bijatyce zebrania partii socjaldemokratycznej. Proces trwał od 2 do 23 XII 1929 r. Rozprawa apelacyjna odbyła się od 10 VI do 5 VII 1930 r. Na obu procesach w charakterze świadka zeznawał Adolf Hitler. Tylko jednego z oskarżonych uwolniono, a pozostałych skazano na kary pozbawienia wolności w wymiarze od 3 dni do 5 miesięcy. Podczas trwania procesu Frank zatrzymał się w świdnickim hotelu Pod Złotą Koroną (Rynek 7).

Jan Kapistran (1386-1456) – święty katolicki i patron prawników, franciszkanin, założyciel prowincji bernardynów. Z jego przybyciem do Jawora w 1454 r. wiąże się budowa klasztoru bernardynów w tym mieście.

Jan Luksemburski (1296-1346) - król czeski od 1310 r., w latach 1310-1335 był tytularnym królem Polski. Prowadził wojny z władcami Polski, w czasie których wiele razy atakował miasta księstwa świdnickiego. W 1331 r. przebywał w Świdnicy. Oblegał Niemczę i Głogów, których nie zdołał opanować. W 1345 r. oblegał Świdnicę, której nie zdobył. Udało mu się natomiast opanować Kamienną Górę, którą trzy lata później podstępem odzyskał Bolko II Mały.

Jan Wielopolski (1630-1688) – kanclerz wielki koronny i szwagier Jana III Sobieskiego. Dnia 11 IX 1682 r. wracając z Cieplic do Polski zatrzymał się na nocleg w Świdnicy. Podróżował wraz z żoną, siostrą królowej Marysieńki Sobieskiej oraz z dworem złożonym z 100 osób i 80 koni. Władze austriackie nakazały radzie miasta Świdnicy godnie przyjąć tak wielkiego gościa. Kanclerza i jego orszak powitały trzy oddziały konnicy austriackiej. Wydano również na jego cześć dwa przyjęcia, na których stoły zastawione były potrawami z mięsa, ryb i jarzyn, słodyczami i owocami oraz 54 garncami węgierskiego wina. Za zorganizowanie tak wystawnych przyjęć rada miasta wystawiła rachunek na 195 talarów i 21 srebrnych groszy, który miał uiścić austriacki Oberamt (Starostwo Powiatowe) we Wrocławiu.

Jerzy z Podiebradów (1420-1471) – król Czech (1458-1471), był pierwszym w historii władcą państwa europejskiego, który odrzucił wiarę katolicką i przyjął nauki Jana Husa. Przybył do Świdnicy 31 VIII 1459 r., aby następnego dnia przyjąć hołd lenny miast i rycerstwa księstwa świdnickiego. Tego samego roku przebywał również w Jaworze.

Johann Ronge (1813-1887) – ekskomunikowany wikariusz z Grodkowa i założyciel w 1844 r. Kościoła Niemiecko-Katolickiego. W kwietniu 1845 r. przybył do Świdnicy, gdzie powstała parafia niemieckiego kościoła, która w 1847 r. liczyła ok. 800 wyznawców, jednak w 1853 r. ich liczba zmalała do 157 osób. Wierni gromadzili się w kaplicy kościoła pw. Św. Krzyża, a przy ul. Armii Krajowej znajdował się ich cmentarz. Wyznawcami kościoła niemieckiego, uznanego za sektę, byli dysydenci z Kościoła rzymskokatolickiego, którzy uważali się za organizację demokratyczną, głosili zniesienie celibatu księży, a jedyną podstawą wiary była Biblia ,,interpretowana” przez każdego dla siebie.

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) – najwybitniejszy niemiecki poeta okresu romantyzmu, w 1790 r. przebywał na zamku w Bagieńcu i Cierniach. Zwiedził także kamieniołom w Niegoszowie. W celu uczczenia jego pobytu w Bagieńcu od kilku lat w czerwcu organizowane są imprezy pn. ,,Dni Goethego” w ramach, których odbywają się warsztaty poetyckie, teatralne, plastyczne i dziennikarskie oraz wyścig rowerów górskich.

John Quincy Adams (1767-1848) – pierwszy ambasador USA w Prusach i szósty prezydent USA (1825-1829). Latem 1800 r. podróżował po Śląsku i ziemi kłodzkiej. Przebywał m. in. w Wałbrzychu, Książu, Świdnicy i Dzierżoniowie. Ze swej podróży pisał listy do młodszego brata, które bez jego zgody i wiedzy zostały opublikowane w Europie i USA. Dziś listy te są cennym źródłem historycznym służącym do poznania śląskich miast na przełomie XVIII i XIX w.

Karol IV Luksemburski (1316-1378) – król Czech od 1347 r., cesarz rzymski od 1355 r., a od 1353 r. mąż Anny świdnickiej, bratanicy Bolka II Małego. Przebywał w Świdnicy w 1347 r. Trzy lata później 16 VIII 1350 r. przybył do Świdnicy celem zawarcia pokoju z Bolkiem II. Ponownie odwiedził Świdnicę w czerwcu 1353 r. i w październiku 1369 r.

Karol Marcinkowski (1800-1846) – wybitny wielkopolski działacz społeczny, lekarz, filantrop, inicjator budowy Bazaru w Poznaniu. Za udział w powstaniu listopadowym był więźniem twierdzy świdnickiej od 1 VIII do 17 XII 1837 r.

Konstanty Pawłowicz Romanow (1779-1831) – wielki książę rosyjski, naczelny wódz armii Królestwa Polskiego pełniący obowiązki gubernatora wojskowego Królestwa Polskiego, brat cara Aleksandra I. W czasie wojen napoleońskich rezydował na plebanii katolickiej w Grodziszczu, gdzie znajdowała się kwatera główna cara Aleksandra I i Fryderyka Wilhelma III.

Maciej Korwin (1443-1490) – król Węgier od 1458 r. i Czech od 1469 r. Władzę nad Śląskiem sprawował od 1474 r. Dnia 18 stycznia 1475 r. przybył do Świdnicy wraz z 1400 jeźdźcami i 2 000 piechoty. Potwierdził miastu wszystkie przywileje. Jego pobyt trwał do 2 lutego.

Maciej Bogusz Stęczyński (1814-1890) – poeta, podróżnik i rysownik. Podróżował m. in. po Tatrach, Podtatrzu, Pieninach, Bukowinie, Beskidach, Śląsku, Orawie, Serbii, Siedmiogrodzie i Dalmacji. Wszystkie te regiony opisał i narysował. Jego utwory poetyckie i dzieła ikonograficzne zawierające wspomnienia z przebytych podróży są źródłem wielu informacji geograficznych i folklorystycznych. W trakcie swojej podróży po Śląsku odwiedził Świdnicę, którą opisał w poemacie Śląsk-podróż malownicza w 21 pieśniach z 1851 r. Jego imieniem nazwana jest jedna z ulic w Świdnicy.

Marysieńka Sobieska (1641-1716) – królowa Polski (1676-1696) i żona Jana III Sobieskiego. W 1685 r. będąc w trakcie podróży do uzdrowiska w Cieplicach dwukrotnie nocowała na zamku w Jaworze.

Wacław IV Luksemburski (1361-1419) – król Czech od 1378, syn Anny świdnickiej i Karola IV. Przybył do Świdnicy 12 X 1369 r., aby objąć księstwo świdnicko-jaworskie w dziedziczne posiadanie.

Wilhelm II Hohenzollern (1859-1941) – ostatni niemiecki cesarz i król Prus od 1888 do 1918 r. Dnia 8 IX 1906 r. cesarz przybył z wizytą do Świdnicy i wziął udział w odsłonięciu pomnika upamiętniającego pobyt Fryderyka II Wielkiego w warownym obozie pod Bolesławicami w 1761 r. Pomnik umieszczono na wzgórzu w pobliżu Starego Jaworowa, a obecnie znajduje się na cmentarzu żołnierzy Armii Radzieckiej przy ul. W. Łukasińskiego w Świdnicy.

Winston Churchill (1874-1965) – dwukrotny premier Wielkiej Brytanii i powinowaty księżnej Daisy, był pasierbem jej brata Jerzego. Gościł u cioci na zamku Książ w 1905 i 1913 r.

Wojciech Cybulski (1808-1867) – polski językoznawca, profesor slawistyki uniwersytetów w Berlinie i we Wrocławiu. Studia filologiczne odbył w Berlinie w latach 1828-1836. W 1829 r. spotkał Adama Mickiewicza, który wywarł na niego duży wpływ i przyczynił się do zainteresowania literaturą słowiańską. Za nielegalne przekroczenie granicy i udział w powstaniu listopadowym został skazany na karę więzienia, którą odbył w twierdzy w Świdnicy, gdzie był przetrzymywany przez trzy miesiące od jesieni 1835 r.

Władysław Pogrobowiec (1440-1457) – król Czech i Węgier w latach 1453-1457. Dnia 31 I 1455 r. przybył do Świdnicy, aby odebrać hołd lenny.

Zygmunt Luksemburski (1368-1437) – od 1419 r. król czeski, przyrodni brat Wacława IV. Dnia 9 IV 1420 przybył do Świdnicy, która wówczas była punktem zbornym wojsk śląskich i łużyckich przeciwko husytom.

Atrakcje turystyczne

12

Restauracje

14

Hotele

10